İslam Medeniyeti ve Özellikleri
9.5.1. İslam medeniyeti kavramını izah eder.
- Kültür ve medeniyet kavramları öğrenci seviyesine göre ana hatlarıyla ele alınır; İslam medeniyeti kavramı analiz edilir.
Değerler ve Değerlerin Kaynağı
9.4.1. Değerlerin oluşumuna etki eden unsurları analiz eder.
- Değer kavramının analizi yapılır; değerlerin oluşumunda; dinin, örf ve âdetlerin etkisine yer verilir.
İslam’da İbadet ve Kapsamı
9.3.1. İslam’da ibadet kavramını ve ibadetin kapsamını açıklar.
- İslam’da ibadetin kapsamı konusunda Allah’ın rızasına dayanan her davranışın ibadet olduğuna, bazı ibadetlerin (namaz, oruç, hac, zekât gibi) belirli bir vaktinin ve uygulanma şeklinin olduğuna, bazı ibadetlerin ise belirli bir vaktinin olmadığına değinilir.
Dinin Tanımı ve Kaynağı
9.2.1. Kaynağı ve unsurları bakımından din tanımlarını karşılaştırır.
- Kur’an-ı Kerim’de din kavramının farklı anlamları ele alınır ve İslam âlimlerince yapılan din tanımlarına örnekler verilir.
- Çeşitli disiplinlere (felsefe, sosyoloji, antropoloji, dinler tarihi) göre din tanımlarına birer örnek verilir.
İslamda Bilgi Kaynakları
9.1.1. İslam’da bilginin kaynaklarını açıklar.
- İslam’ın bilgi kaynaklarında; selim akıl, doğru haber ve salim duyu organlarının yanı sıra bilgi ve düşünme kaynakları hakkında felsefe ve bilim dünyasındaki yapılan değerlendirmeler, İslam kelamının epistemolojik yaklaşımları bağlamında ele alınır. Rüya, keşif ve ilhamın İslam âlimlerince bilgi kaynağı olarak kabul edilmediğine vurgu yapılır. Ayrıca güncel bilgi kaynaklarına (dijital kayıtlar gibi) değinilir.
- Bilgiyi sevme, doğru bilgiye ulaşma ve faydalı bilgi ile bilgi ahlakı, bilginin kullanımı ve muhafazası gibi konulara da değinilir.
İslam Medeniyetinin Farklı Coğrafyalardaki İzleri
9.5.2. İslam medeniyetinin, dünyanın farklı bölgelerindeki etkilerini fark eder.
- Hicaz Bölgesi, Kudüs ve Çevresi, Şam ve Bağdat Bölgesi; İran, Horasan, Türkistan ve Mâverâünnehir Bölgesi; Hint Alt Kıtası; Anadolu ve Balkanlar; Kuzey Afrika (Mısır ve Mağrip Bölgesi) ve Endülüs gibi İslam medeniyetinin tarihî süreçte hayat bulduğu ilim ve kültür havzaları ele alınır.
- İslam medeniyetinin bu havzalara İslam’ın taşınmasına öncülük eden âlimler, komutanlar ve tüccarlara kısaca yer verilir.
- İslam medeniyetine değer katan ana dillere (Türkçe, Arapça, Farsça) değinilir.
- İslam medeniyetinin Anadolu ve Balkanlara taşınmasında Horasan, Anadolu ve Rumeli erenlerinin de rolüne kısaca değinilir.
- Öğrencilerin Türkiye ile gönül coğrafyamız arasındaki tarihî ve kültürel bağların güçlenmesine yönelik sözlü ve yazılı önerilerde bulunabilecekleri etkinliklere yer verilir.
Gençlerin Kişilik Gelişiminde Değerlerin Yeri ve Önemi
9.4.2. Gençlerin kişilik gelişiminde dinî ve ahlaki değerler ile örf ve âdetlerin yerini tartışır.
- Gençlerin kişilik gelişimine değerlerin etkisi günlük hayattan örneklerle açıklanır.
İslam’da İbadetin Amacı ve Önemi
9.3.2. İslam’da ibadetlerin yapılış amacını ve önemini fark eder.
İnsanın Doğası ve Din
9.2.2. İnsanın doğası ile din arasında ilişki kurar.
- İnsan doğasının maddi ve manevi yönüne değinilir; tarih boyunca insanın inanma ihtiyacının nedenleri Kur’an-ı Kerim’den ilgili ayetlerle ele alınır; dinin insan hayatındaki yeri ve önemi örneklerle açıklanır.
İslam İnancında İmanın Mahiyeti
9.1.2. İslam inancında imanın mahiyetini araştırır.
- İman tasdik ilişkisi, iman ikrar ilişkisi, iman bilgi ilişkisi ve iman amel ilişkisi konularına yer verilir.
- İslam inancında imanın taklitten kurtarılarak tahkike ulaşmasının önemine de değinilir.
Kur’an’dan Mesajlar: Hucurât Suresi 13. Ayet.
9.5.3. Hucurât suresi 13. ayette verilen mesajları değerlendirir.
- Kazanım; öğrencilerin Kur’an-ı Kerim mealini kullanma, Kur’an-ı Kerim’i anlama ve yorumlama, ayetlerde geçen şahıs, yer, konu ve kavramları belirleme becerilerini geliştirici etkinliklerle desteklenir. Bu kapsamda ayetlerin (nüzul sebebi, ana konuları gibi) kısa açıklamalarına öğrenci seviyesine göre yer verilir.
Temel Değerler
9.4.3. Temel değerleri ayet ve hadislerle ilişkilendirir.
- İslam düşünce geleneğinde öne çıkan temel “insani erdem ve değerler”den hikmet, adalet, iffet ve şecaat konularına yer verilir. İnsanın düşünme, arzu ve gazap gibi konularda ölçülü olması, itidal üzere hareket etmesi, bedeni ve maddi hazlara aşırı düşkünlükten korunması, gönül tokluğu gibi anlamlara gelen iffet kavramı, ahlaki ve felsefi boyutlarıyla ele alınır.
İslam’da İbadet Yükümlülüğü
9.3.3. İbadet yükümlülüğü ile ilgili bazı kavramları sınıflandırır.
- Mükellef ve ef’al-i mükellefîne (farz, vacip, sünnet, mendup, mübah, haram ve mekruh) yer verilir.
İman ve İslam İlişkisi
9.2.3. İman ve İslam kavramları arasındaki ilişkiyi fark eder.
Kur’an’dan Mesajlar: İsrâ suresi 36. Ayet ve Mülk Suresi 23. Ayet
9.1.3. İsrâ suresi 36. ayet ile Mülk suresi 23. ayetlerinde verilen mesajları değerlendirir.
-Kazanım; öğrencilerin Kur’an-ı Kerim mealini kullanma, Kur’an-ı Kerim’i anlama ve yorumlama, ayetlerde geçen şahıs, yer, konu ve kavramları belirleme becerilerini geliştirici etkinliklerle desteklenir. Bu kapsamda ayetlerin (nüzul sebebi, ana konuları gibi) kısa açıklamalarına öğrenci seviyesine göre yer verilir.
Kur’an’dan Mesajlar: İsra Suresi 23-29. Ayetler
9.4.4. İsrâ suresi 23-29. ayetlerde verilen mesajları değerlendirir.
- Kazanım; öğrencilerin Kur’an-ı Kerim mealini kullanma, Kur’an-ı Kerim’i anlama ve yorumlama, ayetlerde geçen şahıs, yer, konu ve kavramları belirleme becerilerini geliştirici etkinliklerle desteklenir. Bu kapsamda ayetlerin (nüzul sebebi, ana konuları gibi) kısa açıklamalarına öğrenci seviyesine göre yer verilir.
İslam’da İbadetlerde Temel İlkeler
9.3.4. İslam’da ibadetlerin temel ilkelerini değerlendirir.
- İslam’da ibadetlerin temel ilkeleri kapsamında; “Kur’an ve sünnete uygunluk”, “niyet”, “ihlas” konularına yer verilir. Ayrıca ibadetlerde bidatlerden kaçınmanın önemine değinilir.
